Πρόκειται για μουσεία ανοιχτού τύπου, ανοιχτά σε δύο επίπεδα: αφενός κυριολεκτικά, ο βασικός χώρος ενός Οικομουσείου βρίσκεται έξω, είναι υπαίθριος, και αφετέρου στην οργάνωσή του. Εργαζόμενοι και εθελοντές, ντόπιοι και «ξένοι», συνεργάζονται ώστε να τεκμηριωθεί και να αναδειχθεί η ιδιαίτερη ταυτότητα του τόπου.

Η οικολογία και το περιβάλλον είναι ένα πολύ σημαντικό μέρος ενός Οικομουσείου, αλλά εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει και η πολιτιστική κληρονομιά, και ειδικά η σύνδεσή της με τη φύση. Η πολιτιστική κληρονομιά, ενώ προστατεύεται και αναδεικνύεται, δεν αντιμετωπίζεται ως ένα απονεκρωμένο και κλειστό σχήμα, αλλά ως μια δυναμική συνθήκη που είναι παρούσα. Ενδιαφέρει, όχι μόνο το παρελθόν, αυτή η «ξένη χώρα όπου οι άνθρωποι κάνουν τα πράγματα αλλιώς», αλλά και το παρόν της κοινότητας.

Τα Οικομουσεία μπορούν να αποτελέσουν καταλύτες για την τοπική ανάπτυξη, σε οικολογικό, οικονομικό, πολιτιστικό και δημογραφικό επίπεδο, επηρεάζοντας καταρχάς τον τόπο και σε επόμενο στάδιο διευρυμένες περιοχές. Ως κοιτίδες ακτιβιστικής δράσης, διαμορφώνουν πολιτισμικά μικροκλίματα που δίνουν τη δυνατότητα της ευρύτερης αλλαγής.

Τα Οικομουσεία πρωτοεμφανίστηκαν στη Γαλλία τη δεκαετία του 1970 στο πλαίσιο της Νέας Μουσειολογίας και εξαπλώθηκαν σε όλα τα μέρη της Γης. Σήμερα υπάρχουν περί τα 600 Οικομουσεία σε όλο τον κόσμο.

Δείτε περισσότερα Οικομουσεία στα:

EcoHeritage Network

https://sites.google.com/view/drops-platform/home

https://portmuse.eu/selected-ecomuseums/

https://www.ecomuseum.eu/gr